واژه نجوم و مفاهیم نجومی

کلمه ی نجوم از دو واژه ی یونانی، آسترون به معنای ستاره  و نوموس به معنا ی قانون گرفته شده است.Astronomy :   Astron  +  Nomos علم نجوم در واقع مطالعه ی حرکات، ساختار، تکامل و سرنوشت اجرام آسمانی است. علم نجوم در مسیر تحول خود به کشف بسیاری از قوانین حاکم بر اجرام آسمانی نائل آمده است، ولی باید گفت که کار تحقیق و پژوهش در این باره هرگز پایان پذیر نیست. زیرا با پیشرفت تکنولوژی، در هر زمان به اسرار تازه ای از جهان آفرینش دست می یابیم.علم نجوم پاسخ به سوالات و چرا‌های آدمی درباره ی جهان آفرینش و ماهیت آن است. از دیدگاه دیگر علم نجوم عبارت است از مطالعه‌ی تکامل طبیعی و مادی اجرام و اجسام آسمانی، در هر زمان و مکان معین. به این ترتیب نجوم با مباحث نظری و فلسفی پیوند بسیار نزدیکی پیدا می کند. تقسیمات علم نجوم : 1.         هیئت و نجوم             Astronomyبه طور کلی درباره ی حرکت اجرام آسمانی بحث می کند.          2.         اختر‌فیزیک              Astrophysicsدرباره ی ساختار، خواص فیزیکی، ترکیب شیمیایی و تحولات درونی ستارگان بحث می کند و به مطالعه ی حرکات ظاهری و حقیقی ستارگان و تعیین مواضع آن ها نیز می پردازد. این بخش خود شامل دو قسمت است:               الف) اختر‌فیزیک کاربردی      Applied astrophysics                     عمدتا به طراحی ابزار و وسایل نجومی می پردازد و مطالعه ی کاربردی روش های اختر‌شناسی مورد نظر است.                                                ب)   اختر فیزیک نظری        Theoretical astrophysics                                                       به کمک قوانین فیزیک، پدیده های نجومی را توضیح داده و تبیین می نماید.
  3.         طالع بینی                  Astrology        به کمک حرکت و مواضع اجرام آسمانی به پیشگویی می پردازد و به طالع بینی علمی و غیر علمی تقسیم می شود  که در طالع بینی علمی تمام پیش گویی ها منطبق بر موازین علمی است.  4.         کیهان‌شناسی         Cosmologyاین رشته قوانین عمومی تکامل طبیعی و مادی جهان و ساختار آن را بررسی می کند. به عبارت دیگر، جهان هستی را به طور کلی در نظر می گیرد و به مطالعه ی آن می پردازد. دو موضوع مهم مورد مطالعه ی کیهان‌شناسی، بررسی وضع کهکشان ها، نو‌اختران و مساله ی اساسی انبساط جهان است.  5.         کیهان زایی             Cosmogonyدرباره ی چگونگی پیدایش و منشا کیهان بحث می کند. مسایل مربوط به پیدایش، تحول و تکوین عالم، در قلمرو مطالعات کیهان زایی است.